تاريخچه موغار:
موغار از دو کلمه «موغ» و «آر» تشکيل يافته است.
موغ بر وزن دوغ مغ را گويند. مغ، به ضم ميم در اصل مک بوده و به معني آتش پرست، پيشواي زردشتي و مرد روحاني زردشتي است. جمع آن مغان است ومغان طبقاي پايين تر از موبدان بوده اند.
آر، براي نسبت است. بنابراين موغار يعني ،جاي آتش پرستي ، جاي پيشواي زردشتي . برخي گفته اند پسوند ار به معناي بسيار مي باشد و به شكل مخفف آمده است ، يعني جايي كه زرتشتيان بسياري بوده اند . ممکن است که در عهد باستان در موغار آتشکده يا آتشکده هايي هم وجود داشته که با اين صفت بايد اعتقاد کرد که بناي اوليه موغار مربوط به زماني بسيار قديم و يادگار رواج آتش پرستي بوده است.
در نوشته هاي قديمي و ثبتي و نيز آثار جغرافيانويسان و مورخان نام اين قريه به صورت «موغار» ثبت است اما بعضي از متأخرين آن را «مغار» هم نوشته اند.


موغار در دهخدا:
دهي است از دهستان گرمسير شهرستان اردستان واقع در 28 هزارگزي شمال باختر اردستان با 1380 تن سکنه . آب آن از قنات و راه آن ماشين رو است.


موقعيت:
روستاي موغار از توابع «شهرستان اردستان» در «استان اصفهان» است. فاصله اين روستا تا اردستان حدود ۲۸ کيلو متر است . داراي آب و هواي گرم و خشک و در نتيجه روزهايي گرم و شبهايي سرد است. از نظر توپوگرافي داراي زميني مسطح است، اراضي کشاورزي هم در زمينهايي بدون شيب و يا شيب بسيار کم واقع شده اند.موغار از انواع روستاهاي نواري است، به اين صورت که خانه هاي روستايي در دو طرف خيابان اصلي روستا امتداد يافته اند . خانه هاي قديمي روستا از خشت و گل تشکيل شدند. اما با روند افزايش ساخت وساز در موغار ، خانه ها کم کم شکل قديمي خود را از دست دادند و ميدهند.


آثار تاريخي:
مسجد جامع موغار : مسجدي با قدمتي بیش از 500 سال است كه توسط فردي به نام «حاج ربيع» ساخته شده است. برخي قدمت اين مسجد را برابر با مسجد جامع نطنز مي دانند.
بقه اي پير بابا اسماعيل : بقعه اي است با گنبد خشتي . جاي شمعداني از عصر صفوي بر ديوار آن ساخته شده است.
بر روي صورت قبر سنگ قبري نهاده اند که متناسب با نام زيارت نيست. کتابه ي اين سنگ به اندازه 36 * 63 كه به خط نستعليق چنين است:هوالباقي/ناد علياْ مظهر العجايب/تجده عونا لک في النوائب/کل همّ و غمّ سينجلي/بو لايتک يا علي يا علي يا علي/وفات يافت/.غلام علي بن/بابا مير بن بهاءالدين/ميکاييل بتاريخ چهاردهم/شهر جمادي الثاني سنة ???.
دور تا دور سنگ نام دوازده امام به خط نسخ کتابه شده است.
ارگ موغار : در اين روستا دو قلعه قديمي وجود دارد که يکي به زمين زراعي تبديل شده ولي ديگري هنوز به همان سبک باقي مانده است.
اين ارگ از آثار منحصر به فرد و ناشناخته كوير مركزي ايران است و شباهت زيادي به «ارگ بم» دارد. اين قلعه تاريخي با وسعت سه هزار متر مربع در دوطبقه و چهار برج ديده باني مربوط به دوره قاجار است. اين اثر ارزشمند تاريخي كه تمام سازه هاي آن خشت و گل است داراي يك در ورودي با ديواره هاي بلند مي باشد كه ورود به داخل آن غيرممكن است. عكس هايي از اين قلعه توسط «جورج استي ونس» انگليسي (مورخ و عكاس) در ابتداي قرن بيستم(حدود يكصد سال پيش) همزمان با نهضت مشروطيت تهيه شده كه در آن زمان اين قلعه سالم و مورد استفاده مردم و مسافران قرار مي گرفته است. بخشهاي مسكوني اين قلعه تاريخي به مرور زمان تخريب شده اما چهار برج و ديوار خارجي آن سالم مانده است. فعاليت هاي اقتصادي:
فعاليت عمده روستاييان کشاوزري و باغداري است.